Natuursteen
(arduin, basalt, diabaas, dolomiet, graniet, marmer)

op deze pagina

arduin/hardsteen/blauwe steen

arduin/hardsteen/blauwe steen Arduin, ook genoemd Belgische hardsteen of "petit granit", is een kalksteen met een blauwgrijze kleur en wordt van oudsher veel gebruikt voor grafmonumenten in Nederland. Het is een afzettingsgesteente ongeveer 300 miljoen jaar geleden in binnenzeeën op meerdere plaatsen op deze wereld in het Carboon ontstaan. Vroeger kwam deze steen uit België. Tegenwoordig wordt veel hardsteen geïmporteerd uit Ierland, waar -na honderden kilometers ondergronds- de Belgische ader weer bovenkomt. Maar ook in Spanje, China en Vietnam zijn steengroeven.

***

op deze pagina

basalt

basalt Basalt is een vulkanisch gesteente dat gevormd wordt door de stolling van lava. De stolling van het basalt vindt plaats aan het aardoppervlak -ook onder water- en daarom is basalt een uitvloeiingsgesteente. Door de snelle afkoeling zijn geen grote kristallen gevormd. De krimp die optreedt bij de stolling van de basaltlava leidt tot typische zeshoekige structuren (basaltzuilen). De basaltzuil is binnenin meestal zwart van kleur terwijl de buitenzijde door het contact met de elementen wisselend van kleur en vaak donkerbruin geërodeerd is. Natuurlijke basaltzuilen in Basalt-rotsformaties komen op meerdere plaatsen op deze wereld aan de oppervlakte.

(+)

***

op deze pagina

diabaas

diabas Diabas of diabaas is een vulkanisch stollingsgesteente. Deze natuursteen komt vooral voor in midden-europa en Engeland in oude vulkanische gebieden. Dit metamorf ganggesteente heeft een groenige kleur met mooie tekening die na polijsten bijna zwart wordt. Diabas leent zich goed voor heel fijn en zeer gedetailleerd werk en blijft -in tegenstelling tot bijvoorbeeld hardsteen- door de jaren zijn glans in weer en wind mooi behouden : Af en toe reinigen met een vette groene zeep volstaat.
De dikke aardlagen zijn grotendeels uitgeput waardoor de steen niet vaak meer voor grote beelden wordt toegepast. Maar een penning of medaillon van bijvoorbeeld 40 cm doorsnede kan goed gecombineerd met een blok onverzettelijke harde graniet.

Diabas heeft de uitstraling van een bijna (half) edele steensoort. Is van vulkanische oorsprong (Duitsland) en gepolijst diep groenig-zwart van kleur. Diabaas kan goed handmatig bewerkt worden en behoudt zijn glans voor zeer lange tijd. Bijvoorbeeld toegepast als een ingelegd medaillon.

(+)

***

op deze pagina

groene dolomiet

Groene dolomiet is een kalksteensoort met een klein percentage (tot ±6%) silicium. Hoe het mineraal wordt gevormd is niet precies bekend, een mogelijkheid is dat het gebeurt in ondiep zeewater in (sub-)tropische gebieden. Hoewel het gesteente zelf meestal niet ontstaat door bezinking of afzetting (sedimentatie), wordt het toch tot de sedimentaire gesteenten gerekend: Dolomiet bevat veel fossielen en ontstaat door omzetting van puur calciumcarbonaat. Dolomiet heeft dikwijls een grijs-groene of grijs-blauwig kleur. De steen wordt veel gewonnen in midden-Duitsland in de buurt van Anrochte (Anröchter Sandstein oder Grünsandstein, Dolomitstein)

Het mineraal dankt zijn naam aan Déodat de Dolomieu, een 18de-eeuwse Franse geoloog. Hij ontdekte dit mineraal in de bergketen die sindsdien naar hem de Dolomieten wordt genoemd.

Scheikundige informatie: Het mineraal ontstaat meestal secundair in kalksteen, waar door omzetting van puur calciumcarbonaat dolomiet ontstaat. Doordat Mg ionen plaatsen van Ca ionen in het kristalrooster innemen, ontstaan zowel op atomaire als op macroschaal gaten in het gesteente. Dit is typisch voor secundaire dolomiet.

(+)

***

op deze pagina

graniet

graniet Graniet is bijzonder hard en uiterst duurzaam materiaal. Deze kwaliteiten zorgen er tevens voor dat kappen traag verloopt en gereedschap snel slijt. Het is daardoor minder geschikt voor handmatige bewerking, maar laat zich goed machinaal in hoogglans polijsten. Het heeft daardoor een nogal ongenaakbare en onpersoonlijke uitstraling.
Graniet komt voor in verschillende kleurvarianten. Meestal is het uiterlijk gespikkeld en/of geaderd maar ook diep-zwarte kwaliteiten worden veel gebruikt ( de bekende 'golfkopjes')

zwarte grafstenen - golfkopjes golfkopjes, grafmonumenten van zwarte graniet

Graniet kan heel wild gespikkeld of geaderd zijn en qua kleur toont dat in eerste instantie heel mooi, maar toch vind ik deze de heftige kleurvarianten in bijvoorbeeld rood en paars minder geschikt voor een monument: door alle visuele ruis valt de tekst volledig weg. De kleuren zijn weliswaar mooi als schilderij maar leiden bij een beeld vooral af van de kernzaak. Letters in reliëf komen slecht uit en moeten dan zoveel jaarlijks met hulp van snel verdwijnende verf zichtbaar gehouden worden.

***

op deze pagina

op deze pagina

marmer

marmer In de volksmond spreekt men het dikwijls van 'een glanzend marmeren graf'. Deze uitdrukking berust op een welhaast onuitroeibaar misverstand want marmer wordt weinig in Nederland buiten toegepast: doorgaans blijkt men graniet te bedoelen. Marmer is een (meer of minder) grijs geaderde metamorfe kalksteen die op onze breedtegraad tamelijk snel versuikert dus zeker niet duurzaam is.
Metamorfe steen wil zeggen dat marmer een omzettingsgesteente is. Marmer ontstaat diep in de aarde onder hoge druk uit omzetting van kalksteen in calciumcarbonaat.
Door zijn vaste en homogene structuur en de nabijheid van marmergroeven was marmer in de antieke oudheid uitermate gewild in de beeldhouwkunst. Maar… vooral de lichte variant is erg besmettelijk en dus gevoelig voor in- en optrekkend vuil en erosie door de opzuigende, capillaire werking: denk hierbij aan de nooit meer te verwijderen ingetrokken roestvlekken van ijzeren waterleidingen onder oude marmervloeren.

De meeste beeldhouwers raden af om marmer in Nederland buiten toe te passen voor een graf. Door ons klimaat zal marmer in weer en wind spoedig versuikeren en dus nog meer vuil en algen aantrekken.
Reinigen van oude marmeren graven met een anti-mos-middel kan, maar geeft in zulke gevallen doorgaans geen soelaas meer, het oppervlak is te ruw geworden.

(+)

***

op deze pagina

zwerfstenen en grote keien

Zwerfstenen zijn er in vele varianten. De z.g. "maaskeien" komen uit België en Frankrijk. Deze stenen zijn door het water min of meer glad afgesleten, en meestal onregelmatig van vorm en structuur.

Gletsjerkeien komen meest uit (voorheen) koude gebieden (bij eindmorenen uit een van de ijstijden) en zijn doorgaans min of meer rond van vorm geschuurd door het voortrollen en onderling polijsten. Meestal zijn deze van een keiharde graniet. Zachtere steensoorten overleven deze natuurkrachten niet en zijn al eerder tot zand en gruis vervallen.

Letters op een zwerfkei hakken